فلکسوگرافی، یا همان فلکسو، در میان معروف‌ترین روش‌های چاپ بسته‌بندی قرار دارد، مخصوصاً برای فرآیند‌های چاپ متوسط تا طولانی. اما با وجود مصرف‌کنندگانِ بسیار زیاد، قصد دارد با بِرند‌هایی کار کند که از استراتژی‌های سازگار با محیط زیست برای مدل تجاری‌شان استفاده می‌کنند؛ البته این کار را بیشتر از روی آگاهی و اهمیت دادن به مسائل بسته‌بندی پایدار انجام می‌دهد.
ما در این مطلب نگاهی به بسته‌بندی پایدار محصول و چگونگی ارتقای استراتژی محیطیِ هر برند در چاپ فلکسو می اندازیم. در این قسمت به نقشی که فلکسو در چند نمونه بسته‌بندی پایدار ایفا می‌کند توجه کنید:
فهرستی از مواد بسته بندی پایدار برای فلکسو:
هر اپراتور باتجربه ای در چاپ فلکسو می داند که چهار بخش اصلی برای انجام چاپ خوب وجود دارد که عبارتند از:
۱- کلیشه ها و سیلندرهای آنیلوکس
۲- بسترها
۳- مرکب ها
۴- روکش ها و چسب ها
ضمن اینکه موارد بالا برای روند چاپ فلکسو ضروری هستند، اما روش هایی هم وجود دارند تا آنها را برای محیط زیست و همچنین موقعیت مالی شما متعادل تر کنند.
۱- کلیشه‌ها و نورد‌های آنیلوکس:
شما از چه نوع کلیشه‌ای استفاده می‌کنید؟ حتما از کلیشه‌های فتوپلیمری استفاده می‌کنید! اینطور نیست؟
آیا میدانستید که کلیشه‌های فتوپلیمری می‌توانند در سایر محصولات پلاستیکی مورد بازیافت و استفاده مجدد قرار گیرند؟ این روشی فوق‌العاده برای حذف هدررفت‌ها و همچنین صرفه‌جویی در هزینه‌ها برای خرید جدیدترین تجهیزات به شمار می‌رود.
به هر حال کلیشه‌های فتوپلیمری از لحاظ سازگاری با محیط‌زیست آنقدر‌ها هم بی‌نقص نیستند، زیرا اثری از مقادیر جیوه، سرب و سایر عناصر مضر در کلیشه‌ها باقی می‌ماند. البته در بیشتر مواقع هنگامی که این مواد شیمیایی بر روی کلیشه قرار می‌گیرند شستشو داده و آبکشی می‌شوند.
افزودن یک فیلتر شبکه‌ای بسیار ریز به درون سیستم دفع فاضلاب برای کاهش اثرات محیطی کلیشه‌های فتوپلیمری، راهی طولانی در پی خواهد داشت.
اما چه می‌شد اگر یک کلیشه بهتری وجود داشت که مستلزم مراقبت بسیار زیادی نبود؟
اسلیو‌های الاستومر:
اسلیو‌های الاستومر بعنوان یک گزینه‌ی سازگار با محیط زیست برای کلیشه‌های فتوپلیمری در نظر گرفته می‌شوند و از لاستیک با کیفیت بالایی برای عملیات‌های چاپ طولانیمدت ساخته می‌شوند. بعلاوه اسلیو‌های الاستومر در همان اجرای اول، چاپ خوب را ارائه می‌دهند و دیگر نیازی به اجرای دوم که باعث هدررفت می‌شود نیست.
پایایی فقط تضمین کاربرد بسترها، مرکب‌ها و سایر موضوعاتِ سازگار با محیط زیست نیست بلکه فراتر از آنهاست و تضمین می‌دهد تجهیزات شما از تمام پتانسیل خود استفاده می‌کنند. اسلیو‌های الاستومر ضمن اینکه اجرای چاپ فلکسو را برای مدت‌زمان طولانی‌تر بهتر حفظ می‌کنند، برای موارد زیر هم مناسب‌اند:
- تمیزکاری سریع و آسان
- چاپ طولانیمدت
- چاپ بسیار دقیق
- سهولت در راه اندازی
سیلندرهای آنیلوکس:
سیلندرهای آنیلوکس برای اطمینان از اینکه پوشش یکدست و کنترل‌کننده از مرکب بر روی کلیشه قرار داده شود ضروری‌اند. آنها معمولاً از فولاد و روکش سرامیکی ساخته می‌شوند. حق انتخاب زیادی برای سیلندرهای آنیلوکس سازگار با محیط‌زیست وجود ندارد، اما بدین معنا هم نیست که هیچ کاری نمی‌توان کرد!
از آنجایی که این سیلندر‌ها دائماً با مرکب در تماس‌اند پس تمیزکاری آنها الزامیست، اینطور نیست؟ بنابراین، می‌توانید درباره چگونگی تمییزکاری آنیلوکس‌ها ازلحاظ زیست‌محیطی تصمیم آگاهانه‌ای بگیرید.
اقدامات رایج تمییزکاری معمولاً شامل مواد شیمیایی مضریست که ذرات ارگانیک فرار (VOC) آزاد می‌کنند و مستلزم سیستم‌های جذب و فیلتر هستند.
در هر صورت برای تمیزکاری آنیلوکس‌ها روش‌های انگشت‌شماری وجود دارد که ضرر محیطی کوچکی داشته یا اصلاً هیچ تاثیری نداشته باشد! بعنوان مثال می‌توانید از تمییزکاری مواد شیمیایی مبتنی بر آب یا تمییزکاری لیزری استفاده کنید.
۲- بستر یا جنس چاپی:
آیا به دنبال فهرستی از مواد بسته‌بندی پایدار هستید؟ امروزه در مورد بسترها هم چند حق انتخاب وجود دارد:
• بسته‌هایی با جنس کاغذ پایدار قابل‌بازیافت
• پلاستیک‌های قابل‌بازیافت
• زیست‌پلاستیک‌ها
• مواد قابل‌کودشدن (قابل کمپوست) و زیست‌تخریب‌پذیر
نگران هر نوع لایه نازک پلاستیکی نباشید، زیرا در فروشگاه‌ها مکان‌هایی برای دور انداختنشان تعبیه شده تا بسیاری از آنها بازیافت شوند.
هشدار: مطمئن شوید موادی که برای بسته‌بندی محصول‌تان استفاده می‌کنید مورد تائید باشند. مثلاً اگر محصولات مصرفی را بسته‌بندی می‌کنید، پس باید درباره پایدارترین مواد بسته‌بندی غذایی تحقیق درستی انجام دهید.
سایر محصولات هم ممکن است دارای استاندارد‌های کمتر سفت‌و‌سخت باشند. پایداری اهمیت دارد! اما پیش از آن مطمئن شوید که بستر هم پذیرای آن محصول هست یا خیر.
۴- مرکب‌ها:
بدون مرکب هیچ چاپی هم صورت نمی‌گیرد نخستین گام در چاپ فلکسوی پایدار، توجه به انتخاب مرکب است.
در صورت امکان از مرکب‌های مبتنی‌بر‌حلال اجتناب کنید، زیرا آنها اغلب حاوی ذرات ارگانیک فرار یا همان VOCها هستند. چنین مواد شیمیایی مضری مستلزم احتیاط‌های شدیدی در چاپخانه‌ها هستند که به معنای هزینه‌های اضافی‌اند.
مرکب‌های مبتنی‌بر‌آب نسبت به بقیه مرکب‌ها سازگاری بیشتری با محیط زیست دارند و اثر نهایی آنها همچنان بدون ضرر است.
برخی مرکب‌ها با نور فرابنفش یا پرتو‌های الکترونیکی قابل فرآوری می‌شوند. شهرت این روش‌ها به اندازه کاربرد مرکب‌های مبتنی بر آب نیست؛ و اما مرکب‌های هیبرید، برای نوعی از ماشین‌های چاپ که مستلزم سیستم با حلال کم‌اند تنها روش انجام کار به حساب می‌آیند.
مرکب‌های هیبرید نیز ویژگی‌های خوب را از مرکب‌های مبتنی‌بر‌آب گرفته و با نور UV و مقاومت “مرکب‌های قابل‌فرآوری” ترکیب می‌کند. اما در هر حال، توسعه سیستم توسط پرتو‌های الکترونیکی پرهزینه است و امکان دارد یک هدف بلندمدت در نظر گرفته شود.
تغییردادن مرکب‌ها ممکن است باعث دوباره‌کاری فرایند چاپ فلکسو شود، زیرا همه کلیشه‌ها برای مرکب‌های مبتنی‌بر‌آب مناسب‌اند؛ و درنتیجه کاهش مقدار مواد شیمیایی مضر در هوا و آب از اهمیت خاصی برخوردار است.
۴- روکش‌ها و چسب‌ها :
مرکب‌ها فقط یک وجه از “زیست‌پایایی” فرایند چاپ فلکسو به شمار می‌روند. پس علاوه بر مرکب‌ها، به دنبال اطمینان از نوع روکش‌ها و چسب‌هایی که استفاده می‌کنید هم باشید.
ذرات ارگانیک فرار (VOC) به همان اندازه‌ای که برای مرکب‌ها مهم‌اند برای چسب‌ها هم اهمیت بسیاری دارند. معمولاً روکش‌ها یا چسب‌های ترکیبی، ذرات ارگانیک فرار بیشتری را منتشر می‌کنند بنابراین کارشناسان مواد پایدار درحال حرکت به سمت محصولات چسبی تجدیدپذیر هستند.
بعنوان مثال گلوتن و کازئین، چسب‌های موثری‌اند اما از پروتئین‌های حیوانی ساخته شده‌اند، بنابراین برخی افراد از مصرف آنها اجتناب می‌کنند. موثرترین و پایاترین چسب‌ها از پروتئین‌های گیاهی، مانند سیب‌زمینی یا نشاسته ذرت ساخته می‌شوند. برای پاکت‌نامه‌ها هم از چسب‌های واکنشی بر روی لبه آنها استفاده می‌شود، یعنی جایی که چسب مایع نشاسته ذرت باعث چسبناک‌شدن لبه دهانه پاکت نامه می‌شود.
علاوه بر این موارد قابل بازیافت بودن چسب‌هایی که استفاده می‌کنید را در نظر بگیرید. آیا آنها بدون نیاز به استفاده از مواد شیمیاییِ مضر تجزیه می‌شوند؟
همتایان چاپ فلکسو برای چاپ محصول پایدار:
پایداربودن برای چاپ فلکسو تبدیل به یک موضوع فراگیر شده است. همگام بودن با این استراتژی می‌تواند ایمنی و سازگاری چاپخانه شما را با محیط زیست حفظ کند.
